ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΑΣ ΣΤΗΘΟΣ (ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΜΦΟΥΖΙΟ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΜΑΣΤΟΥ)

 

Γιάννης Π. Φύσσας MD,PhD.

Ειδικός Χειρουργός Μαστού (Μαστολόγος)

Δ/ντής Τμήματος Μαστού  του Διαγνωστικού Κέντρου «Πρόληψις»

                Αγαπητές μου κυρίες

Τρομάξατε πολύ επειδή κάποια φίλη σας έπαθε καρκίνο στο στήθος. Και κάνατε μια μαστογραφία στο διαγνωστικό κέντρο Α. Σε δυό μέρες που πήρατε την απάντηση, έγραφε να κάνετε κι ένα υπερηχογράφημα μαστών κι έτσι πεταχτήκατε στο κέντρο Β που είναι κοντά στη δουλειά σας. Και σε δυό μέρες ακόμα παίρνετε και την άλλη απάντηση.

Τώρα έχετε στα χέρια σας δυό εξετάσεις. Γράφουν κάποια δυσνόητα αποτελέσματα, που άλλα σάς φαίνονται καλά κι άλλα τρομακτικά. Κοντεύει μια βδομάδα κι ακόμα δε σάς έχει εξετάσει κανένας γιατρός! Κανείς δεν ενημέρωσε το κέντρο Α για το δικό σας στήθος. Ούτε υπήρξε και καμμιά συνεννόηση μεταξύ των κέντρων Α και Β, ως προς το τι βρήκε το Α και τι να προσέξει το Β. Και τώρα ποιός γιατρός θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα, ποιός θα σας εξετάσει και ποιός θα σας πει υπεύθυνα τι πρέπει να κάνετε σήμερα και τι στο μέλλον; Συνήθως καταφεύγετε στο γυναικολόγο σας, ο οποίος όμως αν δεν είναι εξειδεικευμένος στο μαστό, απλώς θα βασιστεί σε ότι γράφουν οι γνωματεύσεις σας.

Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη οδός στο σημερινό ¨κομφούζιο¨ της εξέτασης μαστού στην Ελλάδα. Οι γυναίκες  επιλέγουν μόνες τους τις εξετάσεις που επιθυμούν, βρίσκουν ένα γιατρό να τους  τις «γράψει» και μετά ψάχνουν να βρούν γιατρό για το στήθος τους. Αυτός είναι ένας από τους πολλούς λόγους που η χώρα μας ανήκει στις 4 χώρες της Ευρώπης όπου ακόμη ΔΕΝ παρατηρείται μείωση των θανάτων από καρκίνο του μαστού, παρά τις τεχνολογικές προόδους της Ιατρικής σήμερα, παρά τους ψηφιακούς μαστογράφους, τομογράφους, ελαστογράφους και μαγνητογράφους.

Αγαπητές μου

Η σωστή εξέταση μαστού πρέπει να αρχίζει και να τελειώνει με τον ειδικό μαστολόγο, μια φορά το χρόνο, χωρίς να έχετε το παραμικρό ενόχλημα. Αυτός θα πάρει το ιστορικό σας, θα σας εξετάσει, θα παραγγείλει τις δικές σας διαγνωστικές εξετάσεις, που ιδανικό είναι να τις κάνετε την ίδια στιγμή, στο ίδιο κέντρο μαστού. Ο μαστολόγος θα ξέρει ήδη τι ψάχνει στο δικό σας στήθος, θα σταθεί δίπλα σας και θα συνεννοηθεί με τους ακτινολόγους για το δικό σας θέμα. Θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα και θα σας δώσει την τελική διάγνωση εκείνη τη στιγμή και όχι μια βδομάδα μετά, γιατί ενδιάμεσα μπορεί να έχει εξετάσει άλλες εκατό γυναίκες, καθεμιά με το δικό της στήθος. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει συνεργασία  ανάμεσα στο μαστολόγο και στον ειδικό ακτινολόγο που θα κάνει τη μαστογραφία ή το υπερηχογράφημα. Για κάθε κλινικό εύρημα πρέπει να ενημερώνεται ο ακτινολόγος ούτως ώστε να εστιάσει την προσοχή του  στη συγκεκριμένη περιοχή του μαστού. Αλλά και ο μαστολόγος πρέπει να παρακολουθεί από κοντά την ακτινολογική εικόνα του δικού σας στήθους που εξέτασε. Κάθε ύποπτο κλινικό ή μαστογραφικό εύρημα πρέπει να συζητείται από την ειδική ομάδα γιατρών, στο πλευρό σας, εκείνη την ώρα. Εάν υπάρχει υποψία κακοήθειας πρέπει να μπορεί να ληφθεί επί τόπου κατευθυνόμενη διαγνωστική βιοψία και να συνυπάρχει στο κέντρο ειδικός κυτταρολόγος που θα δώσει την απάντηση άμεσα.

Έτσι είναι ένα σωστά οργανωμένο κέντρο μαστού. Κάθε εξέταση μαστού πρέπει να είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα για το δικό σας στήθος.

Ο φόβος του καρκίνου μπορεί να οδηγήσει σε αναίτιες επεμβάσεις μαστού! Η σημασία της δεύτερης ιατρικής γνώμης.

Δρ. Ι. Φύσσας, Σ. Βασίλαρος FACS

Ειδικοί Χειρουργοί Μαστού               

Ο λόγος που πρέπει να χειρουργείται ένας μαστός, πέρα από τις αισθητικές επεμβάσεις, είναι ο φόβος του καρκίνου. Διαφορετικά δεν υπάρχει λόγος επεμβάσεως. Η πιθανότητα καρκίνου μπορεί εύκολα να οδηγήσει στο χειρουργείο, ακόμη και σε περιπτώσεις ογκιδίων που κανένα πραγματικό κίνδυνο δεν υποκρύπτουν.

Συχνά ακούγεται η έκφραση «είναι επείγον», όμως στο μαστό δεν υπάρχουν καθόλου επείγοντα που να σχετίζονται με τον καρκίνο. Τίποτα το επείγον δεν έχει μια απλή κύστη του μαστού ή ένα μικρό ινοαδένωμα και μάλιστα, ούτε καν χρειάζονται χειρουργείο. Όμως αν κάποιος τα χαρακτηρίσει «ύποπτα για κακοήθεια», τότε μπορεί να ακολουθήσει μια αδικαιολόγητη επέμβαση, εκτός κι αν η γυναίκα αναζητήσει και μια δεύτερη γνώμη.

Δεν μπορεί να δικαιολογήσει κανείς το επείγον από ιατρική άποψη, ακόμη κι όταν πρόκειται για διαγνωσμένο καρκίνο μαστού, διότι γνωρίζουμε ότι ο καρκίνος συνήθως προϋπάρχει για χρόνια πριν διαγνωστεί και συνεπώς μια καθυστέρηση λίγων ημερών, ώστε να ελεγχθεί πρώτα η ασθενής για πιθανές μεταστάσεις προτού χειρουργηθεί, όχι μόνο δεν είναι βλαπτική αλλά μπορεί και να αλλάξει όλη τη θεραπευτική στρατηγική μας. Γιατί αν υπάρχουν μεταστάσεις σε ζωτικά όργανα, τότε οποιαδήποτε μεγάλη επέμβαση στο μαστό δε μπορεί πλέον να στοχεύει σε ίαση. Μια απλή βιοψία είναι αρκετή για την ταυτοποίηση ενός όγκου, ούτως ώστε να αντιμετωπισθεί με κάποια εξατομικευμένη θεραπεία. Οι εξετάσεις αναζήτησης πιθανών μεταστάσεων επιβάλλεται πάντοτε να γίνονται πριν από τη θεραπευτική επέμβαση.

Απλές κύστεις μαστού, μικρά ινοαδενώματα και αθώες ινοκυστικές αλλοιώσεις, συντελούν κάθε μέρα παγκοσμίως, στην τροφοδοσία μιας ιατρικής δραστηριότητας, γεμάτη από περιττές βιοψίες μαστού. Μεγάλος αριθμός γυναικών ταλαιπωρούνται εκτιθέμενες αναίτια στους πιθανούς κινδύνους αχρείαστων επεμβάσεων, επιβαρύνοντας άσκοπα τις ίδιες και τα ασφαλιστικά τους ταμεία.

 Ας συγκρίνουμε υποθετικά την επιστημονική υπευθυνότητα δύο κέντρων μαστού. Στο κέντρο Α χειρουργήθηκαν 150 ασθενείς εκ των οποίων οι 100 (66%) αποδείχθηκε ότι είχαν καρκίνο του μαστού. Στο κέντρο Β χειρουργήθηκαν 1500 ασθενείς και όμως πάλι 100 με καρκίνο (6,6%).

Οι αξιολογήσεις και τα συμπεράσματα δικά σας...

Συνεπώς ο μεγάλος αριθμός χειρουργείων δεν είναι ένα ασφαλές κριτήριο. Αυτό που πρώτα έχει αξία για την αξιολόγηση της επιστημονικής υπευθυνότητας, είναι το ποσοστό των καρκίνων σε σχέση με το σύνολο των επεμβάσεων που έγιναν.

Κι εδώ θα έπρεπε να επέμβει το υπουργείο υγείας, οι ιατρικοί σύλλογοι αλλά και οι ασφαλιστικές εταιρείες, θεσπίζοντας κριτήρια ποιότητος αλλά και ορθότητος των ενδείξεων για επέμβαση. Είναι τόσο απλό όσο μια απλή διαίρεση:

(Αριθμός καρκίνων μαστού που χειρουργήθηκαν / Σύνολο επεμβάσεων μαστού) Χ 100 %.

Όσο πιο μεγάλο βγαίνει αυτό το κλάσμα, τόσο πιο σωστό είναι ένα κέντρο μαστού. Στις σοβαρές χώρες αν το κλάσμα αυτό είναι πολύ μικρό, οι χειρουργοί χάνουν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος.

Και για να μην είμαστε μόνο επικριτικοί, ας επαναλάβουμε τις βασικές ενδείξεις επεμβάσεων στο μαστό:

• Οι απλές κύστεις του μαστού δεν απαιτούν επέμβαση παρά μόνο απλή παρακέντηση. Η πιθανότητα να κρύβει καρκίνο μια κύστη είναι μηδαμινή: αφορά  μόνο στις πολύ σπάνιες περιπτώσεις όπου το περιεχόμενο της κύστεως είναι αιμορραγικό ή υπάρχει και ογκίδιο μέσα ή γύρω της, πράγμα που συνήθως φαίνεται εύκολα στο υπερηχογράφημα (μικτές κύστεις). 
• Τα συνήθη ινοαδενώματα δεν εξαλλάσσονται σε καρκίνο. Χειρουργούνται μόνο αν μεγαλώνουν γρήγορα  και ξεπερνούν τα 2 εκ. γιατί μπορεί εξ αρχής να μην είναι ινοαδενώματα αλλά φυλλοειδείς όγκοι που έχουν τη δυνατότητα κακοήθους εξαλλαγής.
• Τα θηλώματα πρέπει να χειρουργούνται γιατί μπορεί να εξελιχθούν σε κακοήθεις βλάβες.
• Οι ομαλές και καλοήθεις αποτιτανώσεις δε δικαιολογούν επέμβαση.
•  Οι άτυπες συρρέουσες μικροαποτιτανώσεις ναι, γιατί μπορεί να κρύβουν κακοήθεια.
•  Όταν υπάρχουν μεταστάσεις δεν δικαιολογούνται μεγάλες επεμβάσεις στο μαστό και στη μασχάλη .

Γι αυτό κυρίες και δεσποινίδες, για οποιοδήποτε θέμα μαστού, σας συνιστούμε να παίρνετε πάντα μια δεύτερη ή και τρίτη γνώμη, ιδιαίτερα μάλιστα όταν ακούτε τη φράση «είναι επείγον». Αναζητήστε γιατρούς που δεν χειρουργούν «εύκολα». Καλή επιτυχία.

Ο καρκίνος του μαστού απειλεί και τους άνδρες!

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί και στους άνδρες, αν και η πιθανότητα είναι μικρή. Σε κάθε 100 γυναίκες με καρκίνο του μαστού αντιστοιχεί 1 άνδρας. Στην Ελλάδα έχουμε περισσότερες από 50 νέες περιπτώσεις ανδρικού καρκίνου του μαστού κάθε χρόνο. Πρόκειται συνήθως για επιθετικές μορφές καρκίνου και με χειρότερη εξέλιξη διότι:

1. Οι άνδρες είναι ανυποψίαστοι γι αυτήν την πάθηση και δεν πηγαίνουν εγκαίρως στο γιατρό.
2. Ο καρκίνος επεκτείνεται εύκολα επειδή δεν μεσολαβεί η μάζα του μαστού που κάπως καθυστερεί την εξάπλωση του όγκου. Έτσι τα καρκινικά κύτταρα φθάνουν χωρίς δυσκολία στο δέρμα και εισέρχονται με ευχέρεια στην κυκλοφορἰα της λέμφου και του αίματος, προκαλώντας μεταστατική διασπορά.

Εκτός από το οικογενειακό ιστορικό, άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανίσει ένας άνδρας  καρκίνο του μαστού είναι η παχυσαρκία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, θεραπείες με ορμόνες, γυναικομαστία, παθήσεις των όρχεων όπως π.χ. κρυψορχία και καρκίνος όρχεων.

Γενικά δεν συστήνεται προληπτικός έλεγχος μαστού στους άνδρες. Εξαιρούνται όσοι έχουν δύο ή περισσότερες συγγενείς με καρκίνο μαστού ή γνωρίζουν ότι είναι φορείς μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA 1 ή 2. Όμως κάθε άντρας που παρατηρεί κάποιο ογκίδιο ή σκληρία στην περιοχή του μαστού θα πρέπει να εξετάζεται από χειρουργό μαστού.